Facebook link
Jesteś tutaj:
Powrót

Zagroda Korkoszów Czarna Góra

Zagroda Korkoszów Czarna Góra

Drewniany budynek na wysokiej podmurówce z kamienia. Z dwoma małymi oknami, małym daszkiem porytym gontem, nad nim trójkątnym szczytem. Przed nim po lewej stronie tablica informacyjna z mapą, zdjęciami i tekstami w 3 językach. Po lewej drewniany płot. Za budynkiem wysokie drzewa bez liści i bezchmurne niebo.

Zagóra 86, 34-532 Czarna Góra Region turystyczny: Pieniny i Spisz

tel. +48 182637121
Ta drewniana zagroda należąca kiedyś do bogatej rodziny Korkoszów stanowi w krajobrazie stale zmieniającej się wsi spiskiej naturalną wyspę jej dawnej, specyficznej kultury materialnej. Dzisiaj jest filią Muzeum Tatrzańskiego.

W północnej części Czarnej Góry, na osiedlu zwanym „Zagóra”, stoi drewniana zagroda należąca niegdyś do tutejszej zamożnej rodziny Korkoszów. Układ zabudowań jest przykładem rozwoju spiskiej zagrody: od prostej, składającej się z dwóch zabudowań (chałupa i stajnia) w końcu XIX wieku, do złożonej z wielu budynków w latach trzydziestych XX wieku.

Najstarsze budynki zbudowane zostały pod koniec XIX wieku przez Alojzego Chyżnego. Przez kilka lat Alojzy Chyżny przebywał w Ameryce. Po powrocie do wsi w roku 1919 rozbudował chałupę, dobudowując okazałą „wielką izbę” z komorą. Dalsza rozbudowa zagrody dokonana została już przez Sebastiana Korkosza, męża Elżbiety - córki Alojzego. W latach trzydziestych powstały kolejne zabudowania gospodarcze: kamienna stajnia i wozownia. W dawnej stajni umieszczono pierwszy we wsi kierat. Ostatnia rozbudowa miała miejsce w latach 40. - wówczas to postawiono w miejscu komory izbę zwaną „letnią” lub „pańską” z osobnym wejściem przez dobudowany ganek. Pod koniec lat 40-tych, rodzina Korkoszów przeniosła się na stałe do Słowacji, gdzie obecnie mieszka.

W roku 1980 potomkowie Sebastiana Korkosza przekazali zagrodę na rzecz Skarbu Państwa, z życzeniem, aby powstało tu muzeum. Po przeprowadzeniu remontu konserwatorskiego Muzeum Tatrzańskie zorganizowało we wnętrzach ekspozycję etnograficzną, obrazującą bogate gospodarstwo spiskie z okresu międzywojennego.

W ciągle zmieniającej się wsi drewniana zagroda Korkoszów jest miejscem, gdzie jeszcze żyje odchodzący już w przeszłość świat chłopskiej kultury. Części mieszkalne zagrody – sień, kuchnia, „wielka izba”, „letnia izba” – usytuowane są jedna za drugą. W sieni, która przeważnie była wykorzystywana jako skład przedmiotów potrzebnych w gospodarstwie, znajdował się również warsztat stolarski. Jego właściciel wykonywał wszelkie niezbędne w gospodarstwie sprzęty, począwszy od mebli aż po naczynia. Są tu i inne sprzęty - drewniane naczynia na mleko i stępa czy ręczne żarna. Z sieni wejście prowadzi na strych, czyli izbę, miejsce, gdzie w sąsiekach przechowywano ziarno, a w skrzyniach i dzieżach produkty żywnościowe. Kuchnia jest pomieszczeniem, w którym dawniej, zanim powstały izby, koncentrowało się życie rodziny. Tutaj spano, jedzono, gotowano strawę, pieczono chleb, przędło się len i wełnę. Od czasu dostawienia „wielkiej izby” to ona pełniła w rodzinie Korkoszów funkcję sypialni. W niej przechowywano również odświętną odzież, przyjmowano gości oraz obchodzono uroczystości rodzinne i doroczne. Wyposażenie „pańskiej izby”, przeznaczonej dla gości, jest takie, jak w latach 40., gdy mieszkała tu jeszcze rodzina Korkoszów. Dodatkowo na stałe został ustawiony, do dzisiaj używany, warsztat tkacki. W izbie znalazły się również rzeźby i fotografie przedstawiające członków tej utalentowanej plastycznie rodziny. Są wśród nich rzeźbiarze, malarka na szkle i tkaczka. Na półce stoi rzeźba Upadek Chrystusa pod krzyżem, dłuta Ludwika Korkosza, a na piecu gipsowa rzeźba wykonana również przez Ludwika Korkosza - głowa Sebastiana Korkosza.

W jednym z zabudowań gospodarczych, kamiennej stajni na uwagę zasługuje wystawa obrazująca obróbkę lnu, na którą składają się narzędzia służące do tłuczenia, czesania, i przędzenia lnu, natomiast w wozowni, zgodnie z jej przeznaczeniem, stoi wóz, a w nim dwa półkoski, plecione kosze, które do niego wkładano. Na wozie umieszczono obońki, w których wożono mleko z hal. Tutaj stoi również drewniane urządzenie służące do podnoszenia chałupy w celu wymienienia podwaliny, podmurówki czy wykopania piwnicy.

Zagroda znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce