W wyniku rozbiorów państwa polskiego Wadowice od 1772 r. znajdowały się pod panowaniem austriackim i pozostawały pod nim przez następne 146 lat. Do przełomu XVIII i XIX w. były miastem o zabudowie drewnianej liczącym ok. tysiąca mieszkańców. Większość z nich zajmowała się rolnictwem, rzadziej rzemiosłem czy handlem. Pozycja Wadowic, położonych wówczas z dala od najważniejszych szlaków komunikacyjnych, uległa zmianie w XIX w. za sprawą budowy szosy lwowsko-wiedeńskiej. Inwestycja ta uczyniła miasto nad Skawą ważnym punktem komunikacyjnym i strategicznym na mapie Galicji. W 1819 r. przeniesiono tutaj siedzibę dużego cyrkułu, a w ślad za tym ulokowano garnizon wojskowy, sąd obwodowy oraz gimnazjum. Wydarzenia te nadały ówczesnemu miastu nowe funkcje administracyjne, militarne i edukacyjne, które przyczyniły się do wzrostu jego prestiżu i rangi oraz ożywienia ekonomicznego. Czasy galicyjskie to także wzrost aktywności społecznej mieszkańców miasta. Na przełomie XIX i  XX  w. powstały tutaj liczne stowarzyszenia kształtujące życie kulturalne i naukowe. Procesy zachodzące w XIX w. doprowadziły do przekształcenia Wadowic w nowoczesne, europejskie miasto.

Klasztor Karmelitów Bosych. W 1892 r., w okresie galicyjskim, Karmelici Bosi z Czernej koło Krzeszowic wybrali Wadowice na miejsce swojej nowej fundacji. Pod budowę klasztoru wykupiono tereny na tzw. Górce. Zakończenie prac budowlanych i konsekracja kościoła nastąpiły w 1899 r. Karmelici aktywnie włączyli się w tutejsze życie społeczne. Z  wadowickim „Karmelem” związane są postacie o. Józefa Rybki (1854-1919) oraz św. Rafała Kalinowskiego, którego papież Jan Paweł II, w 1983 r. ogłosił błogosławionym, a w 1991 r. świętym.

Ogródek sądowy. To kolejny obiekt na Szlaku Galicyjskich Wadowic. Skwer usytuowany pomiędzy gmachem Sądu Obwodowego, kamienicą Izydora Daniela, kamienicą Leiblerów i adwokata Andrzeja Marekowskiego a budynkiem dawnego Gimnazjum. W XIX w. w jego centrum ustawiono cokół z popiersiem barona Józefa Bauma von Appelshofen (1821-1883), który był gorącym polskim i lokalnym patriotą. W 1866 r. otwarto Gimnazjum Humanistyczne, które do 1895 r. było jedyną polską szkołą średnią w Galicji, na zachód od Krakowa. O bardzo wysokim poziomie edukacji w ówczesnej szkole świadczą pomyślne losy wielu jej absolwentów. W 1876 r. utworzono Sąd Obwodowy w Wadowicach, a w 1881 r. ukończono jego siedzibę. Miasto było najważniejszym ośrodkiem sądowniczym na zachód od Krakowa. Na przełomie XIX i XX w. odbywały się tutaj głośne procesy znane nie tylko w Austro- -Węgrzech, ale w całej Europie. Najsłynniejszym z nich był proces Wandy Krahelskiej- -Dobrodzickiej. Kamienica Leiblerów łączy się z sąsiednią bliżej sądu należącą dawniej do adwokata A. Marekowskiego (powstańca styczniowego). Z budynkiem tym związane były losy Adolfa Nowaczyńskiego (1876-1944), pisarza i dramaturga, a przede wszystkim Stefana Kotlarczyka (1874-1931), lokalnego animatora kultury oraz jego syna Mieczysława (1908-1978), założyciela i dyrektora Teatru Rapsodycznego w Krakowie. Perłą architektury mieszczańskiej okresu galicyjskiego była kamienica adwokata Izydora Daniela (1852-1917/1918) jednego z  najbardziej zasłużonych obywateli miasta tamtych czasów (radnego miejskiego, prezesa żydowskiej gminy wyznaniowej).

Wadowicki rynek. Pierwotny układ przestrzenny rynku ukształtował się w późnym średniowieczu. Po pierwszym rozbiorze Polski i  włączeniu Wadowic do imperium Habsburgów, gdzie była częśćią Galicji, przez centrum miasta poprowadzono trakt z Wiednia do Lwowa (na linii zachód- -wschód). Przyczynił się on do rozwoju miasta w pierwszej połowie XIX w. Ówczesna zabudowa miejska rozwijała się wzdłuż nowej, głównej drogi. W każdy czwartek, wadowicki rynek zmieniał się w wielki targ z tłumem handlujących. Na targowisku, obok przepełnionych wozów bogatych handlarzy i rzemieślników, znajdowały się również małe i skąpe kramy. Do najbardziej charakterystycznych budynków XIX-wiecznych Wadowic należały ratusz miejski oraz kościół parafialny. W poł. XVIII w. pierwotną drewnianą konstrukcję świątyni zastąpiono murowaną, a  potem ją rozbudowano. Pod koniec XIX  w. przebudowano fasadę kościoła wraz z wieżą zegarową wg projektu Tomasza Prylińskiego (1847-1895), architekta i konserwatora zabytków. Po północnej stronie rynku, na lewo od kościoła, w 1846 r. wzniesiono gmach Magistratu, który zastąpił wysłużony drewniany ratusz miejski. Pierwotnie miały tutaj swoją siedzibę również Sąd Powiatowy, Gimnazjum oraz szkoła główna. Postaciami związanymi z tym miejscem byli zasłużeni burmistrzowie Wadowic: Tadeusz Starzewski (1860-1931), dr prawa, członek Wydziału Powiatowego i Rady Powiatowej oraz Franciszek Opydo (1856-1923), lekarz, poseł do Rady Państwa w Wiedniu, który za zasługi dla miasta otrzymał honorowe obywatelstwo Wadowic.

Kamienica Gedlów. Murowane kamienice pojawiły się w krajobrazie miasta dopiero na przełomie XVIII i XIX w. Jedna z najstarszych, klasycystyczna budowla w stylu miejskiego dworku została wzniesiona ok. 1800 r. przy ówczesnej ul. Kościelnej 291 (dziś nr  4). Charakterystycznym elementem architektury jest przedsionek i znajdujący się nad nim balkon ozdobiony kanelowanymi kolumnami jońskimi. Kamienica była własnością znanych i zamożnych wadowickich rodów – Schwartzów i Gedlów. Mieszkali w niej m.in. profesor gimnazjalny, poeta i publicysta Albert Gąsiorowski (1840-1888), dr  praw, c.k. prokurator w Wadowicach Julian Feliks Morelowski (1850-1916), a u schyłku okresu galicyjskiego dr wszechnauk lekarskich Jan Moskała (1868-1944). Obecnie w budynku mieści się Muzeum Miejskie i Informacja Turystyczna.

Gmach Rady Powiatowej i Powiatowej Kasy Oszczędności oraz budynek Restauracji Teofila Wysogląda. Wzdłuż drogi wiodącej z centrum miasta do Krakowa, a dalej do Lwowa w 1896 r. wystawiono siedzibę Rady Powiatowej i  Powiatowej Kasy Oszczędności. Wadowicka Kasa (1873 r.) była pierwszą powiatową instytucją tego typu w Galicji. Udzielała kredytów, prowadziła lokaty oraz pełniła funkcję regionalnej filii Banku Krajowego. Przed wybuchem I wojny światowej mieściła się w niej siedziba wadowickiej Pierwszej Drużyny Skautowej im. St. Żołkiewskiego. Naprzeciwko, w 1805 r. wzniesiono budynek stacji poczty konnej, a po jego późniejszej przebudowie w 1900 r. działała w nim Restauracja Teoflia Wysogląda. Na jego tyłach powstała Czytelnia Urzędnicza czyli Kasyno Urzędnicze lub Miejskie. W  styczniu 1915 r. goszczono tutaj Józefa Piłsudskiego, który przejeżdżał przez Wadowice z legionistami. „U Wysogląda” odbywały się okolicznościowe imprezy jak „bale studenckie” (studniówki) lub wystawiano sztuki teatralne. W czasie wojny działał tutaj kinoteatr, w którym wyświetlono m.in. „Quo vadis”(1915 r.).

Wadowickie koszary. W 1825 r. Wadowice stały się siedzibą 56  Pułku Piechoty Cesarsko-Królewskiej Armii (56 Galizisches Infanterieregiment graf  Daun). Budynek koszar powstał w  1827 r. przy Gościńcu Cesarskim (dziś ul.  Lwowska), aby wojsko mogło swobodnie korzystać z głównej arterii komunikacyjnej miasta. Do poł. XIX w. Wadowice były najważniejszym punktem na mapie wojskowej zachodniej Galicji. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, miejsce 56 pułku austriackiego zajął 12 polski pułk piechoty. Postaciami związanymi z obiektem są Karol Wojtyła sr (1879-1941), żołnierz 56 pułku piechoty i 12 Pułku Piechoty Ziemi Wadowickiej ojciec Karola Wojtyły jr (papieża, św. Jana Pawła II, 1920-2005) oraz Josef Dawid, żołnierz 56 pułku piechoty, członek orkiestry pułkowej i autor partytury muzycznej „Potpourri fur Militar Musik” z 1856 r., utworu reprezentacyjnego wadowickiego pułku piechoty. W połowie XIX w. w Wadowicach umieszczono 54 pułk Obrony Krajowej (Landwehry), dla którego w 1854 r. zaadaptowano budynki znajdujące się naprzeciw głównego gmachu koszar. Dla potrzeb armii zajęto teren w kierunku rzeki Skawy i niwy Łozówki. Na początku XX w. na tych terenach utworzono istniejącą do dziś dzielnicę przemysłową Wadowic, gdzie działały: elektrownia miejska (1906 r.), Pierwsza Galicyjska Opłatkarnia (1909 r.) oraz filia fabryki Towarzystwa Akcyjnego H. Cegielski z Poznania (1913 r.).

Elektrownia miejska. Symbolem postępu gospodarczo-cywilizacyjnego w Wadowicach w okresie galicyjskim było założenie w mieście elektrowni. Na początku XX w. zawarto umowę z wiedeńską firmą na jej urządzenie, a oficjalne otwarcie nastąpiło w 1906 r. Siedziba przedsiębiorstwa znajdowała się przy ul. Młyńskiej (dziś ul.  Legionów 16). Ówczesna sieć elektryczna oświetlała ulice oraz prywatne nieruchomości. Dopiero w czasie II wojny światowej miasto zostało podłączone do sieci zasilanej przez elektrownię w Sierszy, a budynek elektrowni rozebrano.

Dworzec Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda. W drugiej połowie XIX w. włączono Wadowice do sieci kolejowej Galicji i Austro-Węgier otwierając mieszkańców miasta na Kraków, Lwów a nawet Wiedeń. Pierwszy pociąg wjechał na stację kolejową Wadowice w 1887 r. W budynku dworca mieściły się pomieszczenia dla podróżnych, telegraf, a także mieszkania służbowe dla personelu stacji. W 1888 r. wybudowano wieżę ciśnień i dwa żurawie, którymi napełniano wodą parowozy. Droga kolejowa do dziś prowadzi z Bielska-Białej przez Wadowice do Kalwarii Zebrzydowskiej, a stamtąd do Krakowa.

Szkoła Wydziałowa Żeńska im. ces.-króla Franciszka Józefa I. Okazały gmach przy ul. Długiej (dziś ul. Sienkiewicza 9) powstał w latach 1899- 1901. Pawilon szkoły posiadał 18 pomieszczeń, z czego 10 przeznaczono do zajęć lekcyjnych. W 1907 r. Wadowice gościły dużą wystawę rolniczo-przemysłową, a w  szkole zorganizowano główne sale wystawiennicze. Miasto odwiedziło kilka tysięcy gości z Galicji oraz z innych części monarchii Habsburgów. Wśród wystawców znalazły się lokalne przedsiębiorstwa, towarzystwa i szkoły oraz wiele firm krakowskich, a nawet spoza Galicji. Szkoła żeńska, w tym budynku, funkcjonowała do 1922 r. kiedy nastąpiła reorganizacja polskiego szkolnictwa.

Wadowicka „Sokolnia”. Symbolem aktywności społecznej mieszkańców było powstałe w 1887 r. wadowickie gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” propagujące gimnastykę ruchową oraz prowadzące działalność wychowawczą. Budynek „Sokolni” powstał w 1889  r. wg projektu Teodora Talowskiego. Na zajęcia uczęszczali uczniowie miejscowych szkół. Brali oni udział w zajęciach gimnastycznych, amatorskim kole dramatycznym, chórze oraz licznych sekcjach. W 1901  r. otwarto szkołę strzelecką dla uczniów gimnazjalnych. Przed I wojną światową powstała tutaj Sokola Drużyna Polowa, którą we wrześniu 1914 r. włączono w struktury Legionów Polskich. W murach „Sokolni” toczył się słynny „proces emigracyjny” (1889-1890), którego przebieg relacjonowano w Europie i w USA.

Szpital wojskowy przy Gościńcu Zatorskim. Z dala od zabudowy miejskiej, przy Gościńcu Zatorskim (dziś ul. Wojska Polskiego 17), wybudowano w 1830 r. wojskowy szpital epidemiczny. Powstał w związku z falami cholery, tyfusu, dezynterii i grypy hiszpanki nawiądzających Galicję. W czasie I wojny światowej przebywało w nim nawet kilka tysięcy osób. Na jego tyłach dobudowano drewniane baraki z salami chorych, a w mieście zajęto kilka budynków na szpitale polowe. W wadowickich szpitalach wojennych przebywali jeńcy armii carskiej, a później Ukraińcy, Litwini i bolszewicy. Lecznica wojskowa funkcjonowała do ok. 1923 r., później zamieniono ją na koszary dla Wojska Polskiego.

Cmentarz Narodów. Cmentarz wojskowy założono na potrzeby epidemicznego szpitala wojskowego. Do wybuchu I wojny światowej spoczęło na nim około 1500 żołnierzy wieloetnicznej habsburskiej monarchii. W latach Wielkiej Wojny (1914-1918) spoczęło na nim co najmniej 1200 osób zmarłych od odniesionych ran lub epidemicznych chorób. W 1915 roku włączono go do systemu grobownictwa wojennego Austro-Węgier (Cmentarz Wojenny nr 473). W latach walk o granice Odrodzonej Rzeczpospolitej (1918-1921) pochowano tu ponad 2100 żołnierzy bolszewickich, Litwinów oraz Ukraińców. W latach trzydziestych XX wieku skomasowano groby tworząc zbiorowe mogiły. Po II wojnie światowej pochowano tutaj również żołnierzy sowieckich i niemieckich.

Wadowicki kirkut. W 1892 r. Gmina Żydowska w Wadowicach założyła kirkut tuż za Cmentarzem Narodów. Przy bramie wejściowej umieszczono dom przedpogrzebowy „Beit Tahara” („dom oczyszczenia”), a  naprzeciwko dom dozorcy. Pochówkiem zajmowało się wadowickie bractwo religijne Chewra Kadisza. Na terenie cmentarza, oprócz mieszkańców Wadowic i okolicznych wsi, pochowano żołnierzy wyznania mojżeszowego służących w miejscowym garnizonie lub zmarłych w tutejszych szpitalach. W latach Wielkiej Wojny pochowano tutaj 42 żołnierzy żydowskich służących w austriackich pułkach lub w formacjach węgierskiej Obrony Krajowej. Cmentarz przetrwał do dzisiaj, a w 1945 r. został odrestaurowany. Na jego terenie znajduje się ok. 600 nagrobków.